Volvo Car

Born (NL)

●  Verslag van lang geleden
●  Korte historie Volvo Car
●  Fabrieksbezoek
●  Begin van de robotisering
●  Vergelijking toen en nu
●  Korte historie van Volvo Car

                                              

najaar 1986
 

WOORD VOORAF

In 1986 bezochten we de fabriek van Volvo Car in het Limburgse Born om met eigen ogen te zien hoe de Volvo 300-serie werd gemaakt. De productie van de gloednieuwe 480ES moest nog goed op gang komen. Het was een hele vroege reis door de Nederlandse autowereld, lang voordat navigatiesystemen bestonden om de weg te vinden en e-mail om afspraken te maken.  De tekstverwerker waarop het verslag werd uitgetikt, stond nog in de kinderschoenen. Op bureaus van kantoren stonden nog geen pc's, laat staan bij mensen thuis. De verspreiding van het verslag kwam niet verder dan kopieën op papier.

Hieronder het letterlijke verslag van destijds, met de toen geldende spellingsregels, de overdreven ingewikkelde zinnen en een afschuwelijk gebruik van de lijdende vorm. Er is aan gedacht een redactieslag te maken, maar besloten is dat niet te doen. Laten we het er maar bij houden dat gelukkig niet alleen auto's veranderen in de loop der tijd!

Het kwart eeuw oude verhaal leert overigens ook dat sommige aspecten van het productieproces in al die jaren nauwelijks zijn veranderd, al is de mate van automatisering en robotisering vandaag de dag natuurlijk veel groter. Op detailniveau zijn er uiteraard wel verschillen en zijn de fabrieken veel efficiënter geworden.

Volvo Born stimuleert chauvinisme
 

Iets meer dan dertig uur nadat een stuk staal (onder andere afkomstig van Hoogovens) de eerste bewerking heeft ondergaan, is het onderdeel geworden van een complete, nieuwe automobiel. Eén van de ruim honderdtienduizend die jaarlijks letterlijk uit de fabriek van Volvo Car in het Limburgse Born komen rijden. De publieksrondleiding, die de afdeling public relations dagelijks verzorgt (onze enige Nederlandse echte autofabriek blijkt populair!), duurt minder lang. Niettemin worden de gasten geconfronteerd met alle facetten van de automobielbouw, van het persen van onderdelen tot de montage van de binnenspiegel. Maar eerst iets over de historie van het bedrijf.

Limburg
De autofabriek in Born is destijds opgezet door Daf om er de toen nieuwe "44" te gaan produceren. Als vestigingsplaats werd Limburg gekozen, omdat men dacht daar voldoende arbeidskrachten te vinden die door het sluiten van de mijnen de regionale werkloosheidscijfers fors omhoog stuwden. Dat het verkrijgen van voldoende gekwalificeerd personeel toch een probleem was, is een ander verhaal.
De 44 kwam van de band, later gevolgd door de 46, 55 en 66. Daf zag echter geen kans een zelfstandige personenautofabrikant te blijven. De toenadering van het Zweedse merk Volvo resulteerde in een meerderheidsaandeel. Per 1 mei 1975 werd de fabriek omgedoopt in Volvo Car B.V. Aan de produkten uit Born werd de Zweedse merknaam verbonden. Dat bleef zo toen - in 1981 - de meerderheid van de aandelen weer in Nederlandse handen kwam.

 

Verlies
Een belangrijke activiteit van de nieuwe "Volvo fabriek" was de verdere ontwikkeling en later de produktie van een nieuwe auto: de 343, die het leveringsprogramma van Volvo naar beneden toe moest afronden. Een auto die aanvankelijk alleen met de Variomatic van Daf werd geproduceerd en de fabriek met een verlies opzadelde. Dank zij overheidssteun, verfijning van de produkten, uitbreiding van de 340-serie (ook handgeschakelde modellen, verschillende motoren, een vijfdeurs en een sedanvariant) en de levering van kwaliteitsauto's, veranderde het resultaat. Rode cijfers werden zwart. Volvo Car in Nederland werd een goed draaiende, winst makende onderneming.
Men heeft zelfs zoveel vertrouwen in fabriek en produkt dat de afzet van het zojuist geïntroduceerde model, de 480ES, vooral gezocht wordt in het voor buitenlandse merken kritische Amerika. Het overgrote deel van de produktie moet aan de overzijde van de oceaan terechtkomen.

Persen
Terug naar het bedrijfsbezoek, dat begint bij de eerste stappen in het produktieproces: het persen van de grote carrosseriedelen. In een lange rij persen volgt steeds een verdere bewerking. Waar vroeger mensen stonden die de stukken metaal van de matrijzen haalden en onder de volgende pers legden, staan nu machines die datzelfde doen. De mens werd verlost van het zware werk en hoeft "slechts" te controleren. Dat is bij Volvo overigens een belangrijke taak. Steeds opnieuw, in alle stadia van de produktie, wordt erop toegezien dat de kwaliteit van het produkt de toets der kritiek kan doorstaan. Dat die kwaliteit ook wordt waargemaakt, bewijst de nog steeds toenemende belangstelling voor de 340-serie, ook al is die inmiddels aan zijn tiende verjaardag toe.
In de pershal worden zowel de onderdelen voor de 300-serie als die voor de nieuwste 480ES gemaakt. Na deze fase scheiden de produktiewegen van de 300 en 480 zich. De volgende fase betreft het lassen van de verschillende onderdelen. Het proces is bij de 300 anders dan bij de 480. Voor de laatste is een hele straat nieuwe robots aangerukt, die nog moderner zijn dan de al bestaande apparaten.

Robots
Ook bij het lassen maakt de mens dus plaats voor de machine. Lasrobots maken veelal in één en dezelfde handeling verschillende onderdelen tot één geheel. Voordeel van deze automatisering is onder meer de constante kwaliteit van de puntlassen. Robots zijn een belangrijk onderdeel geworden van het fabricageproces van Volvo Born. In totaal staat in deze fabriek de helft van het aantal robots in heel Nederland.
Dat wil overigens geenszins zeggen dat de mens is verdwenen, ook al veranderde zijn taak in het produktieproces. Nog altijd werken er zo'n vierduizend mensen bij Volvo in Born. Opvallend daarbij is het geringe aandeel van vrouwen. Gemiddeld rond 1%. Dat is een groot verschil met de 25% bij Ford in Genk, even over de grens, en met het moederbedrijf van Volvo in Zweden. Daar is één op de drie werknemers een vrouw. De reden hiervan lijkt vooral gelegen te zijn in de opvattingen van de Nederlanders; van directiewege zou men er geen enkel bezwaar tegen hebben als het aandeel groter zou worden.

Lakstraat
Geavanceerde technieken blijven niet beperkt tot het persen en lassen. Men treft ze ook aan in de lakstraat, die waarschijnlijk de modernste van Europa is. Omdat elk stofje er teveel is, heeft men moeten besluiten dit deel van het fabriekscomplex als verboden gebied voor buitenstaanders te verklaren.
Na de lakstraat komen de glanzende modellen weer terug in de fabriek voor de eindmontage. Organisatorisch gezien is dit een bijzonder interessant deel van het proces, omdat er juist hier voor moet worden gezorgd dat de klant ook krijgt wat hij heeft besteld. De fabriek produceert alleen op aanvraag en houdt er zelf geen voorraad op na. Elke auto moet voldoen aan de specificaties van de klant. Als we het aantal modellen, uitvoeringen, kleuren, motoren en landen bij elkaar optellen, worden er zo'n honderdduizend verschillende produkten gemaakt. Een driedeurs 340 GL met schuifdak voor Engeland, met een 1400 cc motor, automatische versnellingsbak in het rood met grijze bekleding is weer heel wat anders dan de tweeliter 360GLE vierdeurs zonder schuifdak, met met extra lichtmetalen velgen die voor de Zweedse markt is bestemd.

Stopzetten
De specificaties worden op een computeruitdraai voor op de neus van de wagen geplakt, zodat in alle volgende stadia van de montage bezien kan worden wat er aan dat specifiek model gedaan moet worden. Het toeleveringssysteem, via een kettingband boven de hoofden van de medewerkers is hierop afgesteld. De aanlevering moét goed zijn. Het is onmogelijk een wijziging in het produktieproces aan te brengen. De enige, zeer rigoureuze maatregel is het volledig stopzetten van de band. Even iets veranderen is er niet bij.
Niet alles wat van de pers- en lasafdeling komt wordt verwerkt tot complete personenwagens. Een klein deel ervan wordt in kisten naar onder andere Maleisië en Indonesië getransporteerd om daar geassembleerd te worden. Zo worden importbeperkingen omzeild.

De montage van de 480 serie is binnen de Bornse fabriek overigens nog niet op gang gekomen. Dat zal waarschijnlijk begin 1987 gebeuren in een geheel daarvoor vrij gemaakt deel van het complex. Nu worden de sportsedans nog elders vervaardigd, nabij de produktie-eenheid.

 

Motoren
Een belangrijk onderdeel in de montage is de samenvoeging ("het huwelijk") van koetswerk met onderstel en motor. De motoren worden overigens niet in eigen bedrijf vervaardigd, maar komen van Renault uit Frankrijk. Dat wil niet zeggen dat ze volkomen identiek zijn aan die in de Franse produkten. Volvo geeft eigen specificatie-opdrachten aan de motorleverancier.
Wat wel voor een belangrijk deel in eigen huis wordt vervaardigd, en dat is lang niet altijd het geval bij autofabrieken, is de binnenkant. De stoelen en de bekleding zijn produkten uit eigen bedrijf.
Andere onderdelen komen weer van buiten, zoals delen van het dashboard. De kratten met grote hoeveelheden meters, maar ook die met type- en merkplaatjes, worden door derden aangeleverd om hier onderdeel van de eindmontage uit te maken.
Bij die eindmontage ziet men iets van het systeem van flexibele arbeidsplaatsen. Een ploeg mensen wordt verantwoordelijk gesteld voor een deel van de montage van de auto. Wie daarbinnen wat doet wordt in overleg uitgemaakt. Men werkt slechts een bepaalde tijd aan hetzelfde, dan is er weer een wisseling. Dit systeem wordt alleen toegepast bij degenen die dat willen.

 

Schikken
Ten behoeve van de medewerkers worden de carrosserieën soms gedraaid om de onderzijde makkelijker toegankelijk te maken. Moest de mens zich in het verleden schikken naar de lopende band, nu tracht men die band ook enigszins aan de mogelijkheden en wenselijkheden van de mens aan te passen.
Volvo Born startte trouwens een aantal jaren geleden de "produktie nieuwe stijl", op Japan geïnspireerd. Na niet geringe aanloopproblemen, lijkt de ingeslagen weg een goede te zijn.
Ook in deze fase van de produktie is controle een belangrijk facet. Steeds wordt bekeken of de auto's nog voldoen aan de kwaliteitseisen. Mocht er iets niet in orde zijn, dan wordt dat aangetekend. Aan het einde van de montageband worden de voertuigen dan uit de serie genomen om het mankement op te heffen. Dan kan het gaan om een onderdeel dat niet of niet goed is gemonteerd, om problemen bij de doucheproef, maar ook om het opnieuw spuiten van een carrosseriedeel dat tijdens de montage is beschadigd. De bezoeker ontwaart evenwel ook goedgekeurde auto's die van de band worden geplukt.

Binnenspiegel
Steekproefsgewijs controleert men modellen die klaar voor aflevering zouden zijn. Ze worden nagemeten en nog eens op tal van punten "aan de tand" gevoeld. Geconstateerde gebreken worden meteen gemeld, want ze zouden in een hele produktieserie kunnen voorkomen.
Als de gereedgekomen auto's uiteindelijk akkoord worden bevonden, monteert men als laatste onderdeel de binnenspiegel. Dan is er weer een compleet nieuwe Volvo, klaar voor een tijdelijke opslag, wachtend op het transport naar een klant. En met name door kwaliteitszorg wil Volvo in Born ervoor zorgen dat het een tevreden klant is, en blijft! Nederlanders maken niet veel auto's, maar de vier- tot vijfhonderd per dag moeten wel produkten zijn waar we trots op kunnen zijn. ■